9 سرنخ که نشان می دهد با یک سایکوپات طرف هستید
به گزارش بلاگ پو، در اوایل قرن نوزدهم میلادی، روان پزشکانی که با بیماران روانی کار می کردند متوجه شدند که بعضی از بیماران که در ظاهر طبیعی به نظر می رسند، دارای مسئله ای بودند که آن ها، آن را فساد اخلاقی یا جنون اخلاقی می نامیدند، به این خاطر که به نظر می رسید این افراد به هیچ گونه نظام اخلاقی ای پایبند نبوده و حق و حقوقی برای افراد دیگر قائل نیستند.
روان پزشکان در آن موقع برای توصیف این افراد از دو اصطلاح سایکوپات (Psychopath): روان آزار و سوشیوپات (Sociopath): جامعه ستیز استفاده کردند.
در ابتدا برای برطرف هرگونه ابهام و سردرگمی در خصوص معنای این اصطلاحات و بعضی اصطلاحات مشابه دیگر، اجازه بدهید تاریخچه این اصطلاحات روان پزشکی را با هم آنالیز می کنیم.
از اصطلاح روان آزاری برای اولین بار در حدود سال 1900 در خصوص این افراد استفاده شد. کمی بعدتر در دهه 1930 اصطلاح جامعه ستیز برای تأکید بر آسیب هایی که این افراد به جامعه وارد می نمایند، جایگزین واژه قبلی شد و کم کم جای روان آزار را گرفت. در حال حاضر، محققان دوباره به استفاده از اصطلاح روان آزار یا سایکوپات روی آورده اند.
در واقع بعضی از آن ها از این اصطلاح برای اشاره به اختلالات جدی مرتبط با صفات ژنتیکی استفاده می نمایند. اختلالاتی که مبتلایان به آن افراد خطرناکی تلقی می شوند، در حالی که از اصطلاح جامعه ستیز برای اشاره به افراد کم خطرتر که رفتارشان بیشتر در نتیجه تربیت غلط یا تعامل با محیط سمی است، استفاده می گردد.
در حال حاضر محققان بین روان ستیزهای اولیه، که تصور می گردد منشأ آن عوامل ژنتیکی است و روان ستیزهای ثانویه که بیشتر به خاطر عواملی محیطی دچار این حالات می شوند، تفکیک و تمایز قائل می شوند.
برای آشنایی با ویژگی های رفتاری و شخصیتی افراد سایکوپات و سوشیوپات با خبرنگاران مگ همراه باشید.
سایکوپات یا روان ستیز کیست؟
رویکرد فعلی در توصیف جامعه ستیزی و مفاهیم مربوط به آن با استفاده از فهرستی از معیارهای تشخیصی صورت می گیرد.
اولین فهرست برای این منظور به وسیله هروی کلیکلی (1941) تهیه شد. هروی به اسم اولین کسی شناخته می گردد که با استفاده از شیوه های نوین پژوهشی، تحقیق بر روی سایکوپات ها را آغاز کرد. علاوه بر فهرست هروی چندین فهرست مشابه دیگر هم وجود که به وسیله متخصصان حوزه سلامت روان مورد استفاده قرار می گیرد.
متداول ترین فهرست موجود در حال حاضر فهرستی است به نام چک فهرست روان ستیزی اصلاح شده. یک نسخه جایگزین دیگر هم در سال 1996 به وسیله لیلینفلد و اندروز ساخته شد، به نام پرسشنامه شخصیت روان ستیز.
کتابی که روانشناسان و روان پزشکان از آن برای دسته بندی و تشخیص بیماری های روانی استفاده می نمایند، یعنی کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM)، شامل یک مدخل برای تعریف اختلال شخصیت ضداجتماعی است، در حالی که سازمان بهداشت جهانی مقوله مشابهی را تعریف می نماید که اختلال شخصیت غیراجتماعی نامیده می گردد.
طبق نتیجه تحقیقات و پژوهش های اجرا شده تقریباً از هر 5 نفر مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی، یک نفر روان ستیز یا سایکوپات است.
در این مقاله از خبرنگاران مگ ما ملاک های تشخیصی مندرج در تمام این فهرست ها را برای توصیف اختلال سایکوپاتی با هم تطبیق داده ایم و در ادامه آن ها را در مجموعه ویژگی های نُه گانه زیر خلاصه و جمع بندی نموده ایم. با ما همراه باشید.
1. بی توجهی و بی تفاوتی
منابع علمی موجود افراد سایکوپات را افرادی بی عاطفه توصیف می نمایند که توان همدلی با دیگران را ندارند؛ ویژگی ای که از آن به اسم بی تفاوتی یا بی توجهی یاد می گردد.
معیارهای تشخیصی اختلال شخصیت ضداجتماعی هم شامل عدم توجه به عواطف و احساسات دیگران است. تحقیقات نشان می دهد که بعضی دلایل بیولوژیکی در شکل گیری ماهیت بی توجهی افراد سایکوپات نقش دارد.
در خصوص انسان های سالم، توجه به عواطف دیگران و رسیدگی به آن ها تا حد زیادی یک رفتار عاطفی با منشأ ناخودآگاه در نظر گرفته می گردد. در تحقیقات اجرا شده معین شده که در خصوص افراد سایکوپات ارتباط ضعیفی بین اجزای سیستم عاطفی مغزشان وجود دارد. در واقع این اختلال ارتباطی مسئول ناتوانی آن ها در ادراک عمیق احساسات دیگران است.
افراد سایکوپات بعلاوه در تشخیص ترس در چهره افراد دیگر ناتوان هستند.
احساس انزجار هم در شکل گیری چهارچوب اخلاقی ما نقش مهمی دارد. ما بعضی از اقدامات غیراخلاقی را منزجرنماینده و نفرت انگیز می دانیم. این طرز تلقی باعث جلوگیری از انجام آن فعالیت ها به وسیله ما شده و باعث می گردد که در صورت مشاهده چنین رفتارهای ناپسندی به وسیله دیگران هم عدم رضایت خود را اعلام کنیم و به این شکل از فرهنگ انسانی و صحیح جامعه محافظت کنیم.
اما افراد سایکوپات آستانه تحمل بسیار بالایی در خصوص احساس انزجار دارند که این مسأله به وسیله آنالیز عکس العمل آن ها هنگام مشاهده عکس های نفرت انگیز مثلاً از صورت های مثله شده و یا قرار گرفتن در معرض بوی بد، قابل میزان گیری است. نتایج تحقیقات تازه خبر از کشف یک شبکه در مغز انسان ها می دهد که وظیفه اش درک عواطف و ذهنیت دیگران است.
این ناحیه از مغز که شبکه حالت پیش فرض نامیده می گردد در واقع یک مجموعه از چندین ناحیه مختلف در غشای مغز است. در مطالعاتی که در خصوص عملکرد این شبکه بر روی افراد سایکوپات اجرا شده، نشان می دهد که آن ها در این ناحیه از مغز خود دچار عملکرد ارتباطی معیوب وکاهش حجم در بعضی از منطقه ها مهم این شبکه در غشای مغزی هستند.
2. احساسات سطحی و کم عمق
افراد سایکوپات و تا حدودی سوشیوپات، دچار ضعف عواطف هستند، به ویژه احساسات اجتماعی مانند شرم، گناه و خجالت.
روانشناسان طی تحقیقات خود متوجه شده اند که افراد سایکوپات قادر به انجام واکنش های عاطفی متناسب با موقعیت های مختلف نیستند و احساس پشیمانی یا شرم معنای چندانی برای آن ها ندارد.
منابع روانشناسی، افراد سایکوپات را از نظر احساسی سطحی و کم عمق توصیف می نمایند که هیچ احساس گناهی از خود نشان نمی دهند. این افراد به واسطه نداشتن ترس هم مشهور هستند.
در طی یک آزمایش روان شناختی وقتی افراد عادی در شرایطی قرار می گرفتند که اطلاع داشتند قرار است اتفاق دردناکی برای آن ها رخ دهد، مانند شوک الکتریکی خفیف یا فشار خفیفی که به اندام وارد می گردد، یک شبکه از نرون های عصبی در آن ها مغز فعال می گردد. در افراد عادی بعلاوه یک واکنش به نام رسانش پوستی وجود دارد که در اثر فعالیت غدد عرق ایجاد می گردد. با این حال، در خصوص افراد سایکوپات، این شبکه مغزی هیچ فعالیتی از خود نشان نمی دهد و هیچ واکنش رسانش پوستی ایجاد نمی گردد.
3. بی مسئولیتی
طبق تحقیقات انجام گرفته افراد سایکوپات عموماً نشانه های غیرقابل اعتماد بودن و بی مسئولیتی را از خود بروز می دهند، این افراد بعلاوه علائم مکانیسم سرزنش بیرونی را از خود بروز می دهند، یعنی آن ها دیگران را به خاطر چیزهایی که خودشان هم می دانند که در واقع تقصیر آن ها است، سرزنش می نمایند.
این افراد ممکن است اگر مجبور شوند یا با شواهد عینی محکوم شوند قصور و گناه خود را بپذیرند، اما این پذیرش گناه با احساس شرم و پشیمانی همراه نیست و توان تغییر رفتارهای آینده آن ها را ندارد.
4. ارتباط غیر صمیمانه
منابع روانشناسی گفتار و کلام افراد سایکوپات را با صفات مختلفی توصیف نموده اند، از قبیل: زبانی درخشان اما دارای جذابیت سطحی، زبانی فاقد صحت و صداقت یا حتی زبانی مبتلا به دروغ گویی مرضی که همه آن ها اشاره به کاهش ارزش گفتار در میان افراد سایکوپات به واسطه تحریف واقعیت و گرایش به سمت خودخواهی دارد.
یکی از ملاک های تشخیصی و توصیفی اختلال شخصیت ضداجتماعی شامل برقراری ارتباط با دیگران با هدف سود یا لذت شخصی است.
به اسم مثال پدر نگران یک خانم جوان مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی، در توصیف دخترش بیان می نماید که: من هر چقدر کوشش کنم نمی توانم این دختر را درک کنم. این طوری نیست که او بد ذات به نظر برسد یا منظور بدی از خطاهایش داشته باشد. اما او مثل آب خوردن و با خنثی ترین چهره ممکن دروغ می گوید و حتی بعد از اینکه دروغ هایش آشکار می گردد، باز هم به نظر می رسد که او خودش را حتی در ذهنش هم ملامت نمی نماید، انگار نه انگار که اشتباهی مرتکب شده یا کسی را با این کارش ناراحت نموده است.
این نگاه بی مسئولیت و بی دقت به کلمات و انتخاب آن ها بدون توجه به عدم انطباقشان با واقعیت ممکن است ناشی از پدیده ای باشد که بعضی از محققان آن را بی حسی معنایی نسبت به کلمات می نامند.
سایکوپات ها در تمایز به اصطلاحات عاطفی و اصطلاحات زبانی خنثی هیچ گونه پاسخ افتراقی مغزی متمایزی از خود بروز نمی دهند، اما این مسأله در خصوص افراد سالم کاملاً بالعکس بوده و پاسخ های مغزی افراد به محرک های زبانی دارای بار معنایی مختلف، از تفکیک یافته و متمایز است. سایکوپات ها بعلاوه در درک استعاره ها و کلمات انتزاعی مشکل دارند.
5. اعتماد به نفس بیش از حد
منابع روانشناسی، یکی از ویژگی افراد جامعه ستیز را تحت اسم احساس خود عظیم بینی توصیف می نمایند.
درمانگرانی که با این گونه افراد کار نموده اند بارها از رجزخوانی و تعریفات غیر واقع بینانه این بیماران از خودشان، تعریف نموده اند.
به اسم مثال دکتر هار (1993) از یک جامعه ستیز زندانی صحبت می نماید که معتقد بود یک شناگر سطح یک جهانی است، اما در واقعیت هیچ گونه سوابق ورزشی ثبت شده ای در حوزه شنا نداشت.
6. حوزه توجه محدود
به گفته نیومن و همکارانش، نقصان و مشکل اصلی افراد سایکوپات، اختلال در فرایند تعدیل پاسخ است.
وقتی بیشتر ما درگیر یک فعالیت هستیم، بسته به اطلاعات محیطی مرتبطی که پس از آغاز فعالیت ظاهر می شوند، می توانیم فعالیت خود را تغییر داده یا پاسخ های خود را تعدیل کنیم. افراد سایکوپات به طور معین در خصوص این توانایی ذهنی با مسائلی روبرو اند و به گفته نیومن، این مسأله دلیل اصلی رفتارهای تکانشی در آن ها است.
این ویژگی در چندین فهرست از معیارهای تشخیصی این اختلال درج شده، به همراه مسائل آن ها در خصوص پردازش احساسات و اجتناب انفعالی.
توجه از بالا به پایین تحت کنترل ارادی فرد است، در حالی که توجه از پایین به بالا به صورت غیرارادی اتفاق می افتد. اما توجه از پایین به بالا می تواند به طور موقت توجه از بالا به پایین را تحت کنترل خود در بیاورد، همان طور که حرکت اشیا در حاشیه میدان دید ما توجه ما را به خود جلب می نماید.
افراد سایکوپات در استفاده از توجه از بالا به پایین برای پردازش اطلاعاتی که توجه از پایین به بالا را در حین انجام کار فعال می نمایند، مشکل دارند. در افراد دیگر، این فرایند به طور اتوماتیک اتفاق می افتد. به اسم مثال هنگامی که یک شکارچی در حال جستجوی گوزن است، یک خرگوش که در اطراف حوزه بینایی فرد می پرید، به طور اتوماتیک توجه شکارچی را به خود جلب می نماید.
فرایندهای توجه از بالا به پایین حوزه های توجه را از نظر وجود تعارضات رصد می نمایند و آن ها را حل و فصل می نمایند.
روش استاندارد ارزیابی این توانایی به وسیله فرایندی به نام استروپ تسک ارزیابی می گردد که در آن یک فرد باید کلمات رنگی را که با رنگ متناقض چاپ شده اند بخواند؛ مانند کلمه قرمز که با جوهر آبی چاپ شده باشد. نتایج چندین مطالعه مختلف نشان می دهد که افراد سایکوپات در واقع نسبت به افراد سالم در این فرایند ارزیابی عملکرد بهتری دارند.
7. خودخواهی
یکی دیگر از ویژگی های کلیدی و مهم افراد سایکوپات خودمحوری مرضی و ناتوانی در عشق ورزیدن است که جزو معیارهای تشخیصی این اختلال هم محسوب می گردد. چیزی که در بعضی منابع به اسم سبک زندگی انگلی هم ذکر شده است.
8. ناتوانی در برنامه ریزی برای آینده
ناتوانی برای برنامه ریزی در خصوص آینده و یا پیروی از یک برنامه معین برای زندگی جزو ویژگی های اساسی افراد سایکوپات است. طبق نتایج تحقیقات، سایکوپات ها فاقد اهداف بلندمدت واقع بینانه هستند، صفتی که در بعضی منابع تحت اسم بی برنامه و بی نظم بیان شده است.
9. خشونت
یکی از معیارهای تشخیصی شخصیت جامعه ستیز سطح تحمل بسیار پایین در برابر ناامیدی و آستانه خویشتن داری پایین در برابر پرخاشگری و رفتارهای خشونت آمیز است. از دیگر معیارهای تشخیص اختلال شخصیت ضداجتماعی، تحریک پذیری و پرخاشگری است که نمود آن معمولاً سابقه درگیری یا حملات جسمی مکرر است.
فلاسفه در اینجا می توانند نقش ارزنده و مهمی در جهت شناسایی عواقب همه این یافته ها برای ایجاد یک جامعه اخلاقی داشته باشند.
در این خصوص چندین سؤال وجود دارد که احتیاج به پرداختن دارد: احتمال ژنتیکی بودن دلیل بیماری سایکوپاتی، به چه نکته ای در خصوص طبیعت انسان اشاره دارد؟ چه اقداماتی را می توان برای اصلاح سایکوپات ها انجام داد، و کدام موارد اخلاقی تر هستند؟ اگر درست باشد که مغز سایکوپات ها آسیب دیده یا غیرطبیعی است، آیا می توانیم آن ها را مسئول کارهایی که انجام می دهند، بدانیم؟ آیا درجات مختلفی از سایکوپاتی وجود دارد، به طوری که افراد عادی هم مثلاً دارای بعضی از صفات روان ستیزی باشند؟
این مطلب فقط جنبه آموزش و اطلاع رسانی دارد. پیش از استفاده از توصیه های این مطلب حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه برطرف مسؤولیت خبرنگاران مگ را بخوانید.
منبع: Psychology Today
منبع: دیجیکالا مگ